Na czym polega staranne działanie wykonawcy?

W trakcie prowadzonej działalności przedsiębiorcy, instytucje i jednostki państwowe oraz osoby fizyczne zawierają umowy z różnego rodzaju wykonawcami. Umowy te dotyczą różnego rodzaju usług np. robót budowlanych, remontowych i innych. W przypadku zamówień publicznych ogłasza się przetargi lub konkursy, gdzie zamawiający ma wybrać wykonawcę zamówienia. W innych umowach występuje zleceniobiorca i wykonawca zamówienia. W praktyce zawierane są umowy zlecenia. Zawarcie umowy w formie pisemnej pozwala na ustalenie odpowiedzialności wykonawcy, zakresu jego obowiązków, określa także uprawnienia jakie ma zamawiający i wykonawca.  

Czym jest należyta staranność? Czym jest umowa starannego działania i zamierzonego rezultatu?  Na czym polega błąd zamawiającego?  Kiedy można mówić, że nastąpiło nienależyte wykonanie umowy? Jaki powinien być sposób postępowania w przypadku zamówień publicznych? Jak sprawdzić czy potencjalny wykonawca jest uczciwy? Jakie kroki powinien podjąć zamawiający i jak zabezpieczyć swoje prawa w umowie? Jak dochodzić swoich praw i odpowiedzialności wykonawcy, który nie dochował należytej staranności w zakresie prowadzonej działalności i obowiązującej umowy?  

Należyta staranność profesjonalisty

Na podstawie art. 355 2 kodeksu cywilnego 2. Należytą staranność dłużnika w zakresie prowadzonej przez niego działalności gospodarczej określa się przy uwzględnieniu zawodowego charakteru tej działalności. Oznacza to, że profesjonalisty, wykonującego zawodowo i zarobkowo dane zajęcie wymagamy jakości i należytej staranności w stosunku do zlecającego. Należyta staranność jest rozumiana jako: fachowa wiedza, doświadczenie i umiejętności, rzetelność i sumienność, uczciwość, zdolność przewidywania skutków swojego działania, znajomość prawa w danej dziedzinie. Przedsiębiorca nie może zasłaniać się nieznajomością przepisów, które jego dotyczą. Złożenie oferty przez każdego potencjalnego wykonawcę wymaga staranności. Staranność zawodowa jest potrzebna do oceny odpowiedzialności za ewentualnie powstałą szkodę. Gdy wykonawca nie zachowuje należytej staranności, mówimy o niedbalstwie.

Umowa z wykonawcą

W przypadku umowy o świadczenie usług z wykonawcą sporządzenie umowa powinna być sporządzona na piśmie. Jest to niezbędne dla celów dowodowych. Bez umowy trudno będzie rozliczyć wykonawcę z jego pracy. Również w interesie wykonawcy jest zawarcie umowy i określenie co jest przedmiotem umowy. Możliwe jest zawarcie umowy zlecenie, umowy o dzieło. Na jej podstawie można rozliczyć wykonawcę z wykonanej pracy oraz ocenić czy dołożył należytej staranności do jej wykonania. Czym jest należyta staranność? To obowiązek stron umowy do staranności ogólnie wymaganej w stosunkach danego rodzaju. Jej przeciwieństwem jest rażące i świadome niedbalstwo. Jeśli osoba w określonym miejscu i czasie zachowała się w sposób odbiegający od właściwego dla niej miernika należytej staranności to mówimy o rażącym zaniedbaniu. Ma to zastosowanie do wykonawców, ale także zamawiających. Z kolei należyta staranność wykonawcy jest zachowana, jeśli wykaże, że wykonanie określonych czynności dotyczących dostaw towarów i świadczonych usług, oparte jest o profesjonalizm i jakość świadczonych czynności.

Zobacz: Jak długo trwa procedura przetargowa?

Umowa z wykonawcą nie gwarantuje, że zamówienie zostanie wykonane właściwie i w umówionym terminie, jednak łatwiej będzie egzekwować swoje prawo. Jak sporządzić dobrze umowę? Umowa z wykonawcą zawarta na piśmie powinna zawierać kilka ważnych elementów. Są to w pierwszej kolejności: dane zleceniodawcy i wykonawcy, zakres zobowiązania i przedmiot umowy, odpowiedni termin wykonania zlecenia, wynagrodzenie. Warto w umowie zawrzeć kary za nienależyte wykonanie zlecenia oraz jaką odpowiedzialność ponosi wykonawca. Jeśli wykonawcą jest podmiot gospodarczy warto sprawdzić działa legalnie, jego opinię, czy dotychczas dokładał należytej staranności i realizował zlecenia w czasie umówionym. Obie strony umowy powinny określić warunki kiedy każdy będzie uprawniony do odstąpienia od niej.

Jeśli zachodzi taka konieczność, strony umowy mogą ustalić możliwość zwiększenia stopnia odpowiedzialności do najwyższego stopnia staranności poprzez odpowiedni zapis w umowie. Ułatwia to określenie okoliczności naprawienia szkody lub dochodzenie odszkodowania. Są też okoliczności kiedy wykonawca nie ponosi odpowiedzialności jeśli dochował należytej staranności w celu realizacji zlecenia.

W umowie o dzieło przyjmujący zamówienie zobowiązany jest się do wykonania określonego dzieła na rzecz zamawiającego. Może to być dobro materialne jak i usługa. W umowie zlecenie zleceniobiorca zobowiązany jest do wykonania określonych czynności, za ich wykonywanie zleceniodawca wypłaca wynagrodzenie.

Staranne działanie zamawiającego i wykonawcy zamówienia publicznego

W przypadku zamówień publicznych należy ustalić wartość zamówienia z należytą starannością. Oznacza to wybór właściwej metody dokonania szacunku wartości zamówienia oraz wynagrodzenia wykonawcy. Należyta staranność to rzetelność prowadząca do ustalenia wartości zamówienia w kwocie możliwie najbliższej cenie rynkowej tego zamówienia. W takiej sytuacji zamawiający ponosi odpowiedzialność za właściwe oszacowanie wartości zamówienia. Błąd zamawiającego może przynieść poważne konsekwencje zarzut niegospodarności.

Specyfikacja istotnych warunków zamówienia (SIWZ) to jeden z najważniejszych dokumentów w postępowaniu o udzielenia zamówienia publicznego. Treść SIWZ zawiera wszystkie wymogi zamawiającego związane z udzielanym zamówieniem. Pozwala, aby potencjalny wykonawca przygotował ofertę zgodną z wymaganiami zleceniodawcy.

Zamawiający może wykluczyć z postępowania wykonawcę:

• jeśli w wyniku zamierzonego działania lub rażącego niedbalstwa wprowadził zamawiającego w błąd informując, że nie podlega wykluczeniu, spełnia warunki udziału w postępowaniu lub obiektywne i niedyskryminacyjne kryteria lub zataił te informacje, nie jest w stanie przedstawić wymaganych dokumentów;

• jeśli w wyniku lekkomyślności lub niedbalstwa przedstawił informacje wprowadzające w błąd zamawiającego, które mogą mieć istotny wpływ na decyzje zamawiającego w postępowaniu o udzielenie zamówienia.

Podsumowując wykonawca zobowiązany jest wykonywać swoje zobowiązania z należytą starannością. Przy zawieraniu umowy należy określić warunki i zakres odpowiedzialności w przypadku postępowania niezgodnego z umową. Po uwzględnieniu wszystkich najważniejszych elementów umowy i weryfikacji wiarygodności wykonawcy, wzrastają szanse na pozytywną współpracę.

Tekst zawiera autopromocję