Jaka jest różnica między aukcją a przetargiem?

Sprzedaż określonej rzeczy lub usług może następować w różnych formach zawarcia umowy. Najczęściej spotykaną wśród nich jest umowa zawierana z kupującym. Aukcja i przetarg są również jednymi ze sposobów sprzedaży. Podmioty publiczne ogłaszają przetargi i aukcje publiczne, w celu zamówienia określonych usług lub towarów i wyłonienia wykonawców zamówień publicznych. Jakie są różnice pomiędzy aukcją a przetargiem? Czym są przetargi a czym zamówienia publiczne? Jaki jest najkorzystniejszy tryb udzielenia zamówienia? Informacje na ten temat postaramy się przedstawić w poniższym artykule.

Przetarg i aukcja dwa sposoby zawarcia umowy

Jaka jest różnica między aukcją a przetargiem? Okazuje się, że zasadnicza.

Co to jest przetarg?

Przetarg publiczny to inaczej zamówienie publiczne. Stanowi ono odpłatną na piśmie umowę. Celem przetargu publicznego jest dostarczenie konkretnych towarów, usług, prac budowalnych dla danej instytucji. Przetargi zawiera się pomiędzy wykonawcą a zamawiającym, czyli instytucją publiczną. Zasady dotyczące zamówień i przetargów publicznych określa Ustawa Prawo Zamówień Publicznych z dnia 11 września 2019 roku oraz inne akty prawne z tego zakresu. Zamówienia publiczne są bardzo ważną formą udziału sektora publicznego w europejskiej gospodarce. Dane Komisji Europejskiej mówią, że wydatki na zamówienia publiczne stanowią 19% PKB w całej Unii Europejskiej. Daje to zawrotną kwotę 2,3 biliona euro rocznie.

Podstawowe zasady udzielania zamówień publicznych:

Prowadzenie przetargów podlega ściśle określonym regułom, do których to muszą stosować się wszystkie osoby, które biorą udział w postępowaniu. Są to:

• Zasada uczciwej konkurencji  postępowanie musi być prowadzone w sposób zgodny z prawem, dobrymi obyczajami i interesem przedsiębiorcy,

• Zasada równości   zamawiający nie może popierać ani dyskryminować podmiotów, które biorą udział w przetargu. Każdy z tych podmiotów musi być traktowany na równi z innymi,

• Zasada bezstronności i obiektywizmu  w postępowaniu przetargowym nie mogą brać udziału osoby, które powiązane są z wykonawcą,

• Zasada efektywności powinna zostać wybrana oferta najkorzystniejsza ekonomicznie i korzystna pod względem czynników, takich jak jakość, środowisko itp.,

• Zasada jawności  wszystkie informacje i dokumenty z przetargu publicznego muszą być dostępne publicznie,

• Zasada przejrzystości  postępowanie o udzieleniu zamówienia musi zawierać jasne reguły i powinny istnieć środki, które umożliwiają jego weryfikację,

• Zasada pisemności prowadzenia postępowania w języku polskim.

Przetarg jest formą prywatnej aukcji, na którą wstęp otrzymują wyłącznie podmioty, które spełnią kryteria oferenta. Prawo wyróżnia aż 8 form przetargu:

• przetarg nieograniczony, 

• przetarg ograniczony,

• negocjacje z ogłoszeniem,

• dialog konkurencyjny,

• licytację elektroniczną,

• negocjacje bez ogłoszenia,

• zapytanie o cenę,

• zamówienie z wolnej ręki.

Organizator przetargu jest obowiązany niezwłocznie powiadomić na piśmie uczestników przetargu o jego wyniku albo o zamknięciu przetargu bez dokonania wyboru. Do ustalenia chwili zawarcia umowy w drodze przetargu stosuje się przepisy dotyczące przyjęcia oferty, chyba że w warunkach przetargu zastrzeżono inaczej. Oferta złożona w toku przetargu przestaje wiązać, gdy została wybrana inna oferta albo gdy przetarg zostaje zamknięty bez wybrania, którejkolwiek z ofert, chyba że w warunkach przetargu zastrzeżono inaczej.

Udział zamówień publicznych w PKB, w polskiej gospodarce wynosi minimum 10%, natomiast roczne wydatki polskich instytucji na ten cel przekraczają kwotę 200 miliardów złotych.

Co to jest aukcja?

W przypadku aukcji znakiem szczególnym jest składanie konkurencyjnych ofert, w celu wyłonienia najkorzystniejszej z nich. Składane oferty dotyczą dostarczenia konkretnego produktu lub usługi. Zawarcie umowy następuje z tym podmiotem, który zaoferuje jak najkorzystniejszą ofertę. Oferta złożona w jej toku przestaje wiązać, gdy inny uczestnik aukcji złożył ofertę korzystniejszą. W przeciwieństwie do przetargu, aukcja, charakteryzuje się ustnością i bezpośredniością składania ofert.

Aukcja może występować w formie:

• otwartej wygrywa ten, kto zaoferuje najwyższą ofertę;

• zamkniętej (określanej również jako licytacja) wygrywa ten, kto zaoferuje najwyższą cenę.

Ważne! Oferta złożona w toku aukcji przestaje obowiązywać, gdy jeden z uczestników aukcji (zwany licytantem) złoży korzystniejszą ofertę. Zasada ta nie obowiązuje, jeżeli w warunkach aukcji zastrzeżono inaczej. Zawarcie umowy w wyniku aukcji następuje z chwilą udzielenia przybicia. Jeżeli ważność umowy zależy od spełnienia szczególnych wymagań przewidzianych w ustawie, organizator aukcji, jak również jej uczestnik, (którego ofertę przyjęto), mogą dochodzić zawarcia umowy.

Organizator aukcji oraz uczestnik aukcji i przetargu może żądać unieważnienia zawartej umowy, jeżeli jedna ze stron tej umowy, inny uczestnik albo osoba działająca w porozumieniu z nimi w sposób sprzeczny z prawem lub dobrymi obyczajami wpłynęła na wynik aukcji czy przetargu. Ogłoszenie, warunki aukcji albo przetargu mogą być zmienione lub odwołane wyłącznie, gdy zastrzeżono to w ich treści. Organizator aukcji albo przetargu od chwili udostępnienia warunków, a oferent od chwili złożenia oferty zgodnie z ogłoszeniem aukcji albo przetargu są zobowiązani do postępowania zgodnego z postanowieniami ogłoszenia oraz z warunkami aukcji lub przetargu.

Aukcja i przetarg jakie są podobieństwa i różnice?

Zarówno w przypadku aukcji, jak i przetargu sposoby zawarcia umowy opierają się na składaniu ofert. Następuje to w ramach pewnej szczególnej procedury. Zarówno w aukcji, jak i w przetargu uczestniczy więcej niż jedna osoba w roli potencjalnego kontrahenta, przy czym uczestnicy tych postępowań mają taką samą sytuację prawną i podlegają tym samym regułom postępowania. Dzięki tej sytuacji osoba zainteresowana zawarciem umowy ma możliwość wybrać kontrahenta najlepszego według reguł wolnej konkurencji.

Aukcję i przetarg rozpoczyna ogłoszenie o aukcji lub przetargu i musi ono określać:

• czas, 

• miejsce, 

• przedmiot oraz warunki aukcji lub przetargu musi też wskazywać sposób udostępnienia tych warunków.

Kolejnym etapem następującym po ogłoszeniu aukcji jest etap składania ofert i wybór najkorzystniejszej oferty. Różnicą między aukcją i przetargiem są kryteria wyboru oferty. Jeżeli chodzi o przetarg kryteriów wyboru oferty może być więcej niż jedno, dodatkowo mogą być one odpowiednio ważone, np. w umowie o roboty budowlane organizator może ustalić, że kryteriami przetargu będzie cena oraz okres gwarancji jakości na wykonane prace, do kryterium ceny przypisana będzie waga 90%, a do kryterium okresu gwarancji 10%. W aukcji zasadniczym kryterium jest cena kto da więcej. 

Oprócz tego aukcja charakteryzuje się tym, że oferta złożona w jej toku przestaje obowiązywać, gdy inna osoba uczestnicząca w aukcji złoży ofertę korzystniejszą. Aukcja więc toczy się do momentu udzielenia przybicia, czyli zaakceptowania przez organizatora aukcji najkorzystniejszej oferty.

Podsumowanie

W podsumowaniu powyższego artykułu możemy powiedzieć, że istnieje kilka sposobów zawarcia umów. Bardzo często tryby te wzajemnie się przenikają na przykład aukcja i przetarg. W obydwu tych przypadkach mamy do czynienia ze składaniem ofert. Wybór najkorzystniejszego sposobu zawarcia umowy musi być dostosowany do każdego przypadku z osobna. Strony występujące w aukcji czy przetargu mają swobodę wyboru sposobu zawarcia umowy. Nie możemy jednak zapomnieć, że przepisy prawa wprost określają nam, w jakim trybie powinno dojść do zawarcia umowy. Dzieje się tak przede wszystkim w przetargach w ramach zamówień publicznych.